Czy można zmienić umowę po przetargu?
Odpowiadając na to pytanie jednym słowem: można. Jednak w praktyce możliwość wprowadzenia jakichkolwiek zmian w zawartej już umowie podlega istotnym ograniczeniom, wynikającym wprost z ustawy PZP, mimo nawet tego, że KC daje prawo do swobodnego kształtowania stosunków prawnych, szczególnie gdy obie strony zgodnie chcą wprowadzić zmiany do umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Umowy o zamówienie publiczne mają szczególny charakter, gdyż chodzi o wydatkowanie funduszy publicznych, a tym sam transparentność i przejrzystość procedur ich udzielenia. W związku z powyższym, ograniczenia mają zagwarantować zachowanie konkurencji i równe traktowanie wszystkich zainteresowanych i chcących brać udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Jednocześnie dopuszczalność zmiany umowy zawartej między stronami jest zgodna z prawem wtedy, gdy została przewidziana w ogłoszeniu o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia, gdzie jednoznacznie określono ich zakres (np. zmiana wysokości wynagrodzenia wykonawcy) i warunki ich wprowadzenia.
Warto tu zwrócić uwagę na zmianę przepisów ustawy z 11.09.2019 r. Prawo zamówień publicznych i zmianę nastawienia ustawodawcy z negatywnego (w art. 144 ust 1 pkt 1-6 nieobowiązującej już ustawy, który stanowił zakaz wprowadzania zmian postanowień zawartej umowy z wyjątkami), na pozytywne, w nowej obecnie obowiązującej, wskazując katalog przesłanek, których zaistnienie wskazuje na konieczność zmiany umowy.
Dodatkowo bezwzględny zakaz wprowadzania zmian postanowień zawartej umowy w sprawie zamówienia publicznego w obecnych dynamicznie zmieniających się warunkach gospodarczo-ekonomicznych (np. wysoka inflacja, problemy ze znalezieniem pracowników), mógłby doprowadzić do nieopłacalności zawieranych kontraktów, a nawet bankructwa wykonawcy.
Zatem czy na tle dostosowywanych przepisów można zmienić umowę przed jej podpisaniem? Stanowi o tym art. 439 nowej PZP, który umożliwia dokonanie zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego, gdy jej przedmiotem są roboty budowlane, dostawy lub usługi realizowane w terminie powyżej 180 dni (tzw. klauzula polegająca na podwyższeniu/obniżeniu wynagrodzenia wykonawcy w zakresie zmiany przewidzianym w umowie o zamówienie publiczne). W tym przypadku możliwości wprowadzania modyfikacji dotyczą zmiany wynagrodzenia przysługującego wykonawcy, i/lub podwykonawcy w przypadku zmian wysokości cen materiałów, lub kosztów związanych z realizacją dostaw służących realizacji świadczenia. Ważne, zmiana umowy nie modyfikuje ogólnego charakteru umowy. Dodatkowo art. 144 uchylonej już ustawy PZP zezwalał na dokonanie zmian po zawarciu umowy, a obowiązujący wyrok Krajowej Izby Odwoławczej (z dnia 4 lutego 2008 r., sygn. akt: KIO/UZP 25/08) uprawomocnił te przesłanki zmiany umowy w stosunku do treści oferty, pod warunkiem spełnienia ww. okoliczności.
Inną przesłanką, w katalogu możliwości zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego po zakończonej procedurze, w której dokonano wyboru wykonawcy, jest udzielenie zamówienia publicznego poprzez wymianę wykonawcy (przesłanka podmiotowa). Prawo zamówień publicznych w art. 455 ust. 1 pkt 2 nowej PZP dopuszcza taką możliwość jeśli została ona przewidziana w umowie lub w wyniku sukcesji, inny wykonawca przejmuje prawa i obowiązki wykonawcy. Jednak nowy wykonawca musi spełniać warunki udziału w postępowaniu, a jego udział nie generuje innych istotnych zmian umowy o zamówienie publiczne.
W sprawie zamówień publicznych ważną kwestią (często występująca w praktyce) jest możliwość przedłużenia umowy bez przetargu, co zasadniczo jest zabronione przez prawo zamówień publicznych, ponieważ udzielenie zamówienia publicznego bez przeprowadzenia nowego postępowania przetargowego może odbyć się tylko poniżej 130 000 zł. W tym przypadku zamawiający jest zwolniony z reżimu stosowania ustawy PZP, a tym samym zmiana umowy może być aneksowana.
Jedynie art. 455 ust. 2 ustawy PZP nie wymusza przeprowadzenia nowego postępowania w sytuacji, gdy spełnione są łącznie trzy przesłanki:
Łączna wartość zmian jest mniejsza niż progi unijne, jednocześnie jest:
w przypadku zamówień na usługi lub dostawy mniejsza od 10% wartości głównej umowy, lub
w przypadku zamówień na roboty budowlane mniejsza od 15% wartości głównej umowy;
Zmiany te nie powodują zmiany ogólnego charakteru umowy ramowej.
W związku z powyższym, mając na uwadze w szczególności treść motywu 107 akapit drugi dyrektywy 2014/24/UE, który stanowi właśnie o tym, że nie ma konieczności przeprowadzania nowego postępowania ze względu na modyfikacje umowy skutkujące nieznaczną zmianą wartości tej umowy.
Co oznacza zmiana charakteru umowy?
Jeszcze do końca 2020 r. ustawodawca nie dopuszczał możliwości wprowadzenia modyfikacji przez zmianę umowy o zamówienie publiczne po wyłonieniu wykonawcy, a jedynie w art. 144 ust 1 pkt 1-6 wskazał okoliczności wraz z zaistnieniem, których dopuszczał korygowanie umów w stopniu niewpływającym na zmianę charakteru przedmiotu zamówienia.
Dopiero art. 455 nowej (obowiązującej od 01 stycznia 2021 r.) ustawy PZP, łagodzi wcześniejsze zapisy, gdzie zmiany nieistotne mogą wpłynąć na zmianę charakteru umowy bez konieczności przeprowadzenia nowego postępowania (j.w.). Należy tu wspomnieć, że dopuszczalne uzupełnienia (art. 128. "Żądanie złożenia, uzupełnienia lub poprawienia podmiotowych środków dowodowych") również spełniają tę przesłankę.
Przesłanki istotne (art. 454 ust. 1 - istotna zmiana) obowiązek przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia już wymuszają, ponieważ artykuł ten stanowi, że zmiana istotna powoduje zmianę charakteru umowy w sposób istotny w stosunku do pierwotnej umowy w przypadku gdy:
zaistniała zmiana polega na wymianie wykonawcy, z którym zamawiający podpisał umowę na wykonanie świadczenia publicznego, lecz w przypadkach innych, niż wskazane w art. 455 ust. 1 pkt 2;
generuje takie warunki, które gdyby były znane i uwzględnione w postępowaniu o udzielenie zamówienia, to rozszerzyłyby krąg podmiotów, które mogłyby wziąć w nim udział lub wpłynęłyby na wybór innej oferty;
lub powodowałaby rozszerzenie/ograniczenie świadczeń, lub zobowiązań wynikających z umowy pierwotnej w sposób istotny;
generowałaby znaczący wzrost korzyści u wykonawcy, niż pierwotnie założono w umowie o zamówienie publiczne, a tym samym zachwiałoby równowagą ekonomiczną stron w tym stosunku prawnym.
Gdzie szukać ogłoszenia o udzielenia zamówienia?
Zastanawiasz się, gdzie znaleźć aktualne informacje o przetargach? Serwis bizzone.pl jest profesjonalnym narzędziem do monitorowania przetargów z różnych dziedzin gospodarki, zapewniając codziennie aktualizowaną bazę informacji o przetargach i zapytaniach ofertowych z całego kraju. Jest to najlepsze miejsce do znalezienia największej bazy przetargów w Polsce oraz unikalnego zestawienia planowanych inwestycji.
Co wyróżnia bizzone.pl na tle innych serwisów? To połączenie każdego przetargu z linkiem do oryginalnej treści. Dzięki temu użytkownicy mają pewność, że przeczytają dokładnie to, czego potrzebują, a także unikną fałszywych ogłoszeń.
Serwis bizzone.pl jest dostępny 24 godziny na dobę, co pozwala na łatwe i szybkie znalezienie interesujących nas przetargów w dowolnym momencie. Co więcej, zespół bizzone.pl posiada duże doświadczenie na rynku przetargowym w zakresie monitoringu ogłoszeń przetargowych, co gwarantuje wysoką jakość dostarczanych informacji.
